უსასრულობის ყოველივე ის, რაც ადამიანს შეიძლება ეკუთვნოდეს, მხოლოდ და მხოლოდ იმისი იქნება, ვინც უსასრულობას თაყვანს სცემს.
კანონიერება საუცხოოდ მოერგებოდა საზოგადოებრივ თაღლითობას, რომ არა ღმერთი.
დევნილსა და უბედურ, მაგრამ ნაზ, მოსიყვარულე და ალერსიან ადამიანს თავის ცრემლებში უფრო მეტი ბედნიერება რჩება, ვიდრე ცივ, ეგოისტურ, ღვარძლიან ადამიანს მის ღიმილში.
ადამიანი, რომელიც ტკივილს გვაყენებს, თავის თავში იმდენივე ბედნიერებას აქრობს, რამდენსაც ვერასოდეს ვერ ჩააქრობს ჩვენში.
გაუცნობიერებელ ბოროტებაში სული ისევე იხუთება, როგორც გაცნობიერებულში.
ჩვენს შინაგან ბედნიერებას წონის მოსამართლე, რომელსაც ვერავინ და ვერაფერი მოისყიდის.
უსამართლობის ჩამდენს შურს მისი მსხვერპლის უნარი – უფრო და უფრო ცოცხლად შეჰხაროდეს ყველაფერ იმას, რაც ვერ წაართვეს, რასაც ვერ მისწვდნენ, რაც მატერიასთან უშუალო შეხებაში არ მოდის. უსამართლობის ფაქტი ყურთამდე უღებს მსხვერპლს იმ კარს, რომელსაც ჯალათი თავის სულში კეტავს.
ადამიანი, რომელიც იტანჯება, მის მტანჯველზე უფრო სუფთა ჰაერით სუნთქავს. ასჯერ მეტად განათებულია დევნილის გულის სიღრმე მდევნელის გულის სიღრმესთან შედარებით.
ადამიანი, რომელიც ტკივილს გვაყენებს, თავის თავში იმდენ ბედნიერებას აქრობს, რამდენსაც ჩვენში ვერ ჩააქრობს.
არ არსებობს იდეა, რომელზეც სამყარო უფრო ნაკლებად ფიქრობდეს, ვიდრე სამართლიანობაზე ფიქრობს. ის მხოლოდ წონასწორობაზე ზრუნავს.
ადამიანის გარეთ არავითარი სამართლიანობა არ არსებობს, თვით ადამიანში კი სამყარო არასოდეს ირცხვენს თავს უსამართლობის ჩადენით.
საგულისხმოა არა რწმენა ან ურწმუნოება, არამედ მიზეზთა კეთილსინდისიერება, მასშტაბი, უანგარობა და სიღრმე, რის გამოც ჩვენ გვწამს ან არ გვწამს.
ამ მიზეზებს კი არ ვირჩევთ, არამედ ვიმსახურებთ, როგორც ჯილდოს და საზღაურს.
ბოროტება მხოლოდ შეზღუდული აზრიდან და უღიმღამო გრძნობიდან იბადება.
გულმოწყალება და სიყვარულიც სამართლიანობაა, რომელსაც სხვა არაფერი აქვს დასათვლელი ძვირფასი ქვების გარდა. შევებრძოლოთ შეზღუდულ აზრებსა და უღიმღამო გრძნობებს, რადგან ისინი ბადებენ ბოროტებას.
იმაში ვცოდავთ, რომ გარეგანი სამართლიანობა გვსურს; ის ხომ არ არსებობს. უნდა ვიმყოფინოთ ის სამართლიანობა, რომელიც ჩვენშია.
სიკეთესაც აქვს თავისი დამარცხებები და განხიბვლები, ოღონდ ეს აზრს არ გვიბნელებს, პირიქით, გვინათებს და გვიმშვიდებს. ჩვენ ამ დროს ვზომავთ სულისა და ცხოვრების სიღრმეებს. არასასურველია რომ ადამიანი რამეში ჩაიკეტოს, თვით სიკეთეშიც კი.
აზრის საუფლოში არაფერია ჭეშმარიტებაზე უფრო ზნეობრივი, ბრძენისათვის არც ერთი ჭეშმარიტება არ არის მწარე. სჯობია სცადო იმის გაგება, რაც არის, ვიდრე იმის დაჯერება, რაც შენ გსურს რომ იყოს. სიბრძნე იმაში მდგომარეობს, რომ აღმოაჩინო და მიიღო ყოველივე არსებული. ბრძენს ცხოვრება უფრო მეტად აინტერესებს, ვიდრე სამართლიანობა ან სათნოება. სიბრძნეს არაფერი ეზიზღება.
მოაზროვნე მხოლოდ მაშინ განაგრძობს მართებულ აზროვნებას, როცა არ კარგავს კონტაქტს იმათთან, ვინც არ აზროვნებს.
შეზიზღება ადვილია, უფრო ძნელია გაგება.
კარგი იქნებოდა დროდადრო გაგვხსენებოდა, რომ სულიერ ატმოსფეროში, ისევე როგორც გარეგან ზედაპირულში, ალბათ სუნთქვის გასაგრძელებლად ჟანგბადზე მეტად აზოტი გვჭირდება ხოლმე.
რაოდენ პატარაც არ უნდა ჩანდეს თავიდან, არ არსებობს ადამიანი, რომელიც იმდენადვე არ ამოყვინთავს სიბნელიდან, რამდენადაც დაიკლებს თვით ჩვენი გარემომცველი სიბნელე. რასაც ვხედავთ, მაინც და მაინც ის კი არ უნდა გადიდდეს, რათა შევიყვაროთ – რაც არ გვიყვარს, ცეცხლის აწევით უნდა გავანათოთ, ვინძლო ეს ცეცხლი სიყვარულამდე ამაღლდეს. ყოველდღიურად თითო სხივი გამოვასხივოთ: აი ერთადერთი, რაც უნდა ვისურვოთ, მნიშვნელობა არა აქვს რას დაეცემა ეს სხივი. არ არსებობს საგანი რომელსაც მზერა თუ აზრი დაეცემა და რომელიც იმაზე მეტ საუნჯეს არ შეიცავდეს, ვიდრე ამ მზერას თუ აზრს შეუძლია გაანათოს. არ არსებობს იმდენად პატარა საგანი, რომელიც სულის მიერ მისთვის გაცემულ მთელ სინათლეზე საგრძნობლად დიდი არ იყოს.
ის, რასაც დიადს ვუწოდებთ, მხოლოდ უფრო ნათელი და ყოველივე ნორმალურის უფრო მეტად მიმღები ცნობიერება უნდა იყოს. მარგებელია იმათი ყურება, ვინც მწვერვალებზე იბრძვის. ასევე აუცილებელია არ დავივიწყოთ ისინიც, ვისაც ქვემოთ გადაშლილ ველებზე სძინავს. რამდენი ბრძოლა დაგვჭირდა, რომ მათი შეზღუდული ბედნიერება მარტოხელა მებრძოლთა ბედნიერებისგან გაგვერჩია.
პატარა ცხოვრებას ვუწოდებთ ხოლმე თავისი თავის ვერგამცნობიერებელ არსებობას, რომელიც ერთ ადგილზე ილევა და იშრიტება ოთხი-ხუთი ადამიანის წრეში და რომლის გრძნობები, აზრები, სურვილები, მისწრაფებები მხოლოდ უმნიშვნელო საგნებს უკავშირდება.
ცხოვრება თავისთავად არც დიდია და არც პატარა. ეს ჩვენ ვიყურებით ფართოდ ან ვიწროდ.
თუ თქვენ არასოდეს უყურებთ თქვენივე არსებობას გვერდიდან, მაშინ აუცილებად შეზღუდულად იცხოვრებთ.
ერთი შეხედვით გვგონია, რომ ჩვენს გარშემო ისეთი დაჩლუნგებული, ჩაკეტილი, მონოტონური არსებობაა, რომელიც არაფრით არ ეხმიანება ჩვენს სულს, ჩვენს პერმანენტულ გრძნობას, მარადიულ ინტერესს, ამოუწყავ კაცთმოყვარეობას. მაგრამ დაე ვინმე თვალგახელილმა და მიყურადებულმა შეაბიჯოს ადამიანურ არსებობათა შუაგულში; და მაშინ საბრალო პროვინციულ სახლში შობილი გრძნობაც ისევე შორს განივრცობა, მთელ ადამიანურ ცხოვრებას ისეთივე ღრმა და ძალმოსილ სათავეებამდე აამღელვარებს, როგორც რომელიმე ხელმწიფის ბუნებოვანი ლტოლვა.
დიდებულია მწვერვალზე დანთებული კოცონი, მაგრამ იქ ბევრი ვერავინ ადის და ბრბოს შუაგულში დანთებულ პატარა ცეცხლს ზოგჯერ უფრო მეტი სარგებლობა მოაქვს.
დასაშვებია, რომ ადამიანმა ჩვეულებრივ ცხოვრებაზე, უკეთეს ყოფიერებაზე იოცნებოს, მაგრამ დაუშვებელია ამ ოცნების აგება ყოველდღიურ ცხოვრებაში არარსებული ელემენტებით.
ჩვენ გვგონია, რომ კარგია ცხოვრების ზემოთ ყურება, მაგრამ ხომ არ აჯობებდა, რომ ჩვენი სულისთვის ზუსტად თავის პირდაპირ ცქერა გვესწავლებინა, და – რათა საბოლოოდ იქ განეთავსებინა თავისი სურვილი – ოცნებები, – მხოლოდ იმ მწვერვალების იმედით ყოფილიყო, მკაფიოდ რომ იკვეთებიან ჰორიზონტზე და მკვეთრად გამოირჩევიან მათ ზემოთ მანათობელი ღრუბლებისგან.
ბრძენმა ადამიანურ ვნებათა შუაგულში უნდა იცხოვროს, რადგან ჩენი გულის ცეცხლია ერთადერთი საკვები, რომლითაც სიბრძნე ხანგრძლივ და უსაფრთხო საზრდოებას შეძლებს. ბრძენად ყოფნა ვნების უქონლობას კი არ ნიშნავს, არამედ იმის ცოდნას, თუ როგორ უნდა განიწმინდოს ვნებები.
შესაძლოა ბრძენკაცი ბევრ ისეთ რამესაც შვრებოდეს, რასაც არაბრძენი იქმს. თუმცა ამ უკანასკნელის ვნებები მუდამ უფრო ინსტინქტში ეფლობა, ხოლო ბრძენისა კი საბოლოოდ მისივე ცხოვრების მივარდნილ კუნჭულს გაანათებს ხოლმე.
უძრაობასა და სიცარიელეში ნაკლებად ხარობს არა სიბრძნე, არამედ ყველაზე უფრო უსარგებლო ჯურის ქედმაღლობა.
„უნდა ვეძებოთ ყვავილი, მდუმარებაში რომ გაიშლება ქარიშხლის შემდეგ, არა მანამდე“ – ამბობს ინდური ანდაზა.
როდესაც გულმართლად ვინაცვლებთ წინ ყოფიერების ბილიკებზე, სულ უფრო და უფრო ნაკლებად ვეძებთ უჩვეულოს.
ბუნების მშვიდ და მონოტონურ სვლაში ყველაზე უჩვეულო რამ თვით ჩვენი უმეცრებისა და პატივმოყვარეობის ბავშვური მოთხოვნებია. ვაჟკაცურად და მთლიანად მიღებულ არსებობაშიც მოეძებნება ექვივალენტი ჰეროიკას და ყოველივე იმას, რაც სუსტთა, შეუგნებელთა და მშფოთვარეთა თვალში დიადსა და უჩვეულოს შეადგენს. საკუთარი თავი სამყაროს რჩეულ და უნიკალურ შვილად კი არ მიგვაჩნია. ცნობიერებას ვიფართოვებთ, ღიმილს და სიმშვიდეს იმ ყველაფრით ვინათებთ, რასაც ქედმაღლობას ვართმევთ.
სიბრძნე არ ოცნებობს იმაზე, რომ ადამიანებს აღემატოს და ისეთი რამ განიცადოს, რასაც ისინი არ განიცდიან. სიბრძნე, რომელიც მეტისმეტად იოლად ამბობს უარს რომელიმე ადამიანურ იმედზე, კოჭლია და ავადმყოფური.
თავი უბედურად არ უნდა ვიგრძნოთ, თუკი გარშემომყოფნი ჩვენს ბედნიერებაში უჩვეულოს ვერაფერს ხედავენ, ჩვენში ბედნიერების უმარტივესი საბაბები უნდა დაგროვდეს, ამიტომ ხელიდან ნუ გაუშვებთ ბედნიერად ყოფნის ნურც ერთ შანსს. წუთმა კი არ უნდა მოგვიტანოს ბედნიერება, ჩვენ თავად უნდა გავაბედნიეროთ. იგი გაიხარებს ან მოიღუშება იმისდა მიხედვით, მომღიმარი დახვდება მასპინძელი თუ კოპებშეკრული. მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ადამიანი შეძლებისამებრ დიდხანს იყოს შეძლებისამებრ ბედნიერი. ის ადამიანი, ვინც საკუთარი თავიდან ბედნიერების კარით გააბიჯებს, ათასგზის უფრო თავისუფალია, ვიდრე ის, ვინც სევდის კარიდან გადის.
პარაზიტი სათნობებების სიაა: ბერწი თავგანწირვა, სიმორცხვე, თვითნებური უმანკოება, ბრმა განდგომილება, ბნელი მორჩილება, მონანიების ციებ-ცხელება და სხვანი.
ბრძენი შეძლებისდაგვარად ბედნიერია და იმავდროულად იმდენად ცოტას ითხოვს და ისეთი თავმდაბალია, როგორც არავინ.
კეთილ კაცს ყოველთვის გამოუჩნდება ღიმილის მიზეზი. იგი იმასაც სწავლობს, როგორია სინანული უცრემლოდ.
ჩვენი ჭეშმარიტი ბედისწერა ცხოვრების ჩვენეულ ხედვაშია, იმ წონასწორობაში, რომელიც მყარდება ცის გადაუწყვეტელ კითხვებსა და მიწის ბუნდოვან პასუხებს შორის. ყველაფერი, რაც ბრძენს შეიძლება გადახდეს, ამ კითხვებს უფრო და უფრო ზრდის, პასუხებს კი უფრო და უფრო მშვიდობიანს ხდის.
ერთადერთი, რაც ყოველგვარი თავგადასავლისა და ყველანაირი ადამიანური ვნების ჩავლის შემდეგ გვრჩება, ესაა უსასრულობის უფრო და უფრო გაღრმავებული გრძნობა. იმ იდუმალი სიხარულის გაცნობიერება, რასაც სამყარო განიცდის თავისი არსებობის გამო.
განსაზღვრულ სიმაღლეზე ასულ ბრძენი ყოველგვარ მოვლენას იმით ამთავრებს, რომ ყოფიერების დიდ განცდას თავის წონასაც ამატებს.
ბრძენის დიდი მოვალეობაა, რომ დიდების მოქმედების, ბედნიერების, სიყვარულის ყველა ტაძარზე დააკაკუნოს. თუ დიდი ძალისხმევის და ხანგრძლივი მოლოდინის შემდეგ მაინც არც ერთი კარი არ გაიხსნა, მაშინ იქნებ ისევ თვით ძალისხმევასა და მოლოდინში ჰპოვოს ნაძებნი სინათლე და ემოცია. მოქმედება აზროვნებას ვრცელ გამოცდილეოს ველებს მატებს.
ბედისწერა ავრცობს და აღვიძებს ისეთ გრძნობებს და ენერგიას, რომლებიც უამისოდ ვერასოდეს დაუსხლტებოდნენ ძილს ან ერთობ უშფოთველ ყოფიერებას. იმის ცოდნაც კი, რომ ეს ენერგიები ჩვენში თვლემენ, განა უკვე იმ საუკეთესოს გაღვიძებას არ უდრის, რაც მათ აქვთ?
რამდენად გვიყვარს ჩვენს მიერ ჭეშმარიტებად მიჩნეული ღირებულება თვით ჭეშმარიტებაზე უფრო მნიშვნელოვანია.
როცა ნამდვილად მშვიდ და ჯანსაღ სულს ვხედავთ, შეგვიძლია დარწმუნებით ვთქვათ, რომ თავის სიმშვიდესა და სიჯანსაღეს იგი ადამიანურ სათნოებებს უნდა უმადლოდეს.
იქნებ მშვენიერ ცხოვრებაში ნაკლები ჰეროიკული წუთი უნდა იყოს და მეტი დარბაისლური, თანაბარი და წმინდა საათი? იქნებ პირდაპირი და ბოლომდე სამართლიანი სული ნაზ და ერგულ სულზე უფრო ძვირფასია?
დიდებულია ხან აქ და ხან იქ ჰეროიკული თუ ერთობ დიდსულოვანი აქტის განხორციელება. მაგრამ კიდევ უფრო საქებარია არასოდეს ვაცდუნებინოთ თავი მდაბალ აზრს და ვეწეოდეთ ნაკლებად გოროზ, თუმცა არანაკლებ საიმედო ცხოვრებას. დროდადრო დიდი სიკეთის ქმნა უფრო იოლია, ვიდრე უმცირესი ბოროტების არქმნა. პერიოდული გაღიმება, ვიდრე არასოდეს ტირილი.
აუცილებელი არ არის იმ საგნის სიმაღლეზე დგომა, რომელსაც აღტაცებაში მოვყავართ – აუცილებელი ისაა, რომ არასოდეს ჩაგვეძინოს იმაში, რაც ნამდვილად გასაკიცხია.
ვიცით, რომ არსებობენ მშენებელი სულები, არსებობენ მნგრეველები, თუ იოლი არ არის სულის ინსტინქტის გარდაქმნა, მაშინ უპრიანი იქნება რომ იმათ, ვინც არ აშენებს ქვების ქვებზე დაწყობის სიხარული მაინც გაიგონ. აზრები, კავშირები, სიყვარულები, რწმენები, განხიბვლები, თვით ეჭვები – მშენებლობისთვის ყველაფერი გამოდგება.
რომელ სევდას, რომელ სინანულს, რომელ განხიბვლას ძალუძს შაურყიოს სახელი იმას, ვისაც არ გადაუყრია ის ყველაფერი, რაც იმ სევდაში, სინანულსა თუ განხიბვლაში ბრძნული და მდგრადია?
შინაგანი ბედნიერების ფესვები დიდი ხის ფესვებს ჰგავს.
სხვების ნაკლოვანებათა შენიშვნა არ გულისხმობს, რომ ჩვენ თვითონ ამ ხარვეზებისგან თავისუფალნი ვართ, მაგრამ, აი სათნოების აღმოჩენა კი, ალბათ, მაინც მოითხოვს სათნოების მარცვლის ტარებას საკუთარ თავში.
რა ბედენაა ესა თუ ის ამბავი ჩვენ გადაგვხდება თუ ჩვენს მეზობელს? ღრუბლიდან ჩამოსული წყალი იმისია, ვინც მას დააგროვებს, ხოლო ბედნიერება, სილამაზე, სასარგებლო მოუსვენრობაა თუ სულის მშვიდობა იმისი, ვინც აზროვნების უნარი შეიმუშავა.
არსებობს შინაგანი ცხოვრება – ისეთივე ნემდვილი, რეალურად დაცდილი, ფილიგრანული, როგორც ხილული არსებობაა. სული ყველაფერს ყოფნის და გარკვეულ სიმაღლეზე მუდამ ის იღებს გადაწყვეტილებებს. გარემოებები მხოლოდ იმათთვის არის ნაღვლიანი ან უნაყოფო, ვისაც ჯერ არ გაუღვიძია.
ვინ დაეუფლება საბოლოო ჯამში საწადელს: ბრმა, რომელიც ზღაპრულ სასახლეში ცხოვრობს მაგრამ ვერაფერს ხედავს, თუ ის, ვინც ამ სასახლეში ერთხელ შევიდა ოღონდ გახელილი თვალებით.
სავსებით შესაძლებელია ცხოვრება აზროვნების გარეშე, მაგრამ შეუძლებელია აზროვნება ცხოვრების გარეშე.
მოვლენის ბედნიერი თუ უბედური არსი იმ იდეაშია, რომელსაც ადამიანები მოვლენისაგან იღებენ. ძლიერთათვის – იმ იდეაში, რომელსაც თვითონვე ანიჭებენ, სუსტთათვის იმაში, რასაც ანიჭებენ სხვები.
ცხოვრების გზაზე შესაძლოა ათასი ფათერაკი შეგხვდეთ, მაგრამ ვერ ერთმა ვერ ჰპოვოს თქვენში ის ძალა, რომელიც თითოეულ ხდომილებას ზნეობრივ მოვლენად გადასაქცევად სჭირდება. ალბათ მხოლოდ ამ შემთხვევაში ეთქმის ადამიანს – ამქვეყნად არ მიცხოვრიაო.
ყველა ადამიანის ინტიმური ბედნიერება ზედმიწევნით არის წარმოდგენილი მის ზნეობაში და ქვეყნიერების მისეულ ხედვაში.
დამსხვრეული სიხარული მხოლოდ მაშინ გვაბეჩავებს, როცა მას ხმელი ფიჩხივით ვატარებთ ზურგზე. მას ცეცხლი უნდა შევუნთოთ და ავაგიზგიზოთ. არ არსებობს დაუსრულებელი უბედურება, არ არსებობს მოურჩენელი ნაღველი. იმ ადამიანისათვის, ვინც სევდისა და უბედურების წიაღში ბუნების დიადი და ერთადერთი რეალური ჟესტის მიდევნას სწავლობს.
წლები და ადამიანები გვასწავლიან ჭეშმარიტებას, რომელთა მიღების უფლებაც ჩვენ უკვე მოპოვებული გვაქვს.
ძალითა და ნიჭით აღსავსე, თვით ყველაზე მარჯვე სიცრუე უსარგებლოა ყველაზე სუსტი და უმეცარი ჭეშმარიტების წინაშე.
ხელმოცარულია სიძულვილი, რაგან თავისდაუნებურად ბედნიერებას და სიყვარულს თესავს იმ მომავალში, რომლის განადგურებასაც თვითონვე აპირებდა.
გენიალური ადამიანები უფრო ნათლად გვიჩვენებენ, რა შეიძლება მომხდარიყო და რა ხდება ყველა ადამიანში. გენიალობა საკუთრივ არაჩვეულებრივში არ მდგომარეობს. ნამდვილი უპირატესობა იმ ელემენტებისგან შედგება, რომლებიც ყველას ყოველდღიურად ეძლევა.
განა არ არის ყველა ადამიანის უპირველესი მოვალეობა, რომ თავის ბედს ყველაფერი აგემოს, რაც კი ადამიანურმა ბედისწერამ შეიძლება დასცადოს? ჯობს ისევ ქმნილება იყოს დაუმთავებელი, ვიდრე ცხოვრება არასრული.
ცუდი არ არის ამაო ან უსარგებლო სიამოვნებათა იგნორირება, მაგრამ მიწიერი ბედნიერების ძირითადი შანსების თითქმის ნებაყოფლობითი უარყოფაც არაბრძნულია.
მწუხარე სულს კეთილშობილური სიამოვნებებით საზრდოება არ ეკრძალება, ხოლო საკუთარ ყოფიერების სევდის რამდენადმე გაფართოებული ხედვა – ეს უკვე ფრთების მოსინჯვაა წყვდიადში, ფრთების, რომლებიც დაგვეხმარებიან, რომ ერთ დღესაც ამ სევდის თავსზემოთ ვილივლივოთ.
როცა ადამიანს სურს, თავისი ცხოვრება გვიჩვენოს, იმით იწყებს, თუ როგორ ხედავს, როგორ ესმის, როგორ გრძნობს და ამ დროს ჩვენც სულის კეთილშობილებას ვუყურებთ, შემდეგ მას თავის ყოფიერებაში შევყავართ, ჩამოგვითვლის საკუთარ მოქმედებებს, სევდა-საწუხარს, სიხარულებს, და ამ ყველაფერში იმის ნატამალიც აღარ ჩანს, რაც მის პრინციპებსა და იდეალებში მოჩანდა. მოქმედების დაწყებისთანავე შემოდის ინსტინქტები, ხასიათი თავისას შვება, და სულიც – ადამიანის უზენაესი ნაწილი – თითქოს იმ პრინცესასავით ქრება, რომელსაც ურჩევნია ჭუჭყიან სიღატაკეში იცხოვროს, ვიდრე ხელის კანი გაიუხეშოს ყოველდღიური საქმიანობით.
ზოგი ადამიანისთვის ჭკუაში ჩავარდნა მხოლოდ აზროვნების გაზრდით გამოიხატება. სხვებს თვალები მხოლოდ იმ დროს ენთებათ, როცა საქმე რეალობაში შესვლაზე, ანუ, მოქმედებაზე მიდგება.
გეგონებათ არსებობს ერთის მხრივ ინტელექტუალური ცნობიერება, რომელიც მარადიულად ზის ან წევს უძრავად მდგარ ტახტზე და ნებელობას მხოლოდ ორგული და ზოზინა ელჩების მეშვეობით უკავშირდება, და მეორეს მხრივ, ზნეობრივი ცნობიერება, რომელიც მუდამ ფეხზე დგას და მუდამ მზადაა მისასვლელ-მოსასვლელად. ხომ არ აჯობებდა ზოგჯერ საკუთარი აზრის წინააღმდეგ წავსულიყავით, ვიდრე საერთოდ ვერასოდეს გვემოქმედა ჩვენი აზრების მიხედვით? აქტიური ცდომილება იშვიათად თუა უსაშველო: საგნები და ადამიანები სწრაფად მობილიზდებიან მის გამოსასწორებლად. მაგრამ რა ვუყოთ პასიურ ცდომილებას, რომელიც რეალობასთან კონტაქტს გაურბის?
ამქვეყნად არაფერი ისე უზომოდ არ ზარალდება, როგორც იდეა, რომელიც ყოველდღიურ ცხოვრებაში შემოდის, ამიტომაც უნდა ვიყოთ ჰეროიკულნი, რათა მისაღებნი ან იწყინარნი მაინც აღმოვჩნდეთ ჩვენს რეალურ მოქმედებებში.
თვით დიდ ფიზიკურ უბედურებათა წიაღშიც კი არაფერია უსაშველო და ბედისწერაზე ჩივილი სხვა არაფერია, თუ არა ჩივილი საკუთარი სულის უსუსურობაზე.
სიყვარული ჩვენი სულის გაუცნობიერებელი მზეა, მაგრამ ამ მზის ყველაზე წმინდა, ყველაზე თბილი, ყველაზე მდგრადი სხივები განსაცვიფრებლად ჰგავს იმ სხივებს, რომლებსაც სამართლიანობით, სიდიადით, მშვენიერებითა და ჭეშმარიტებით აღტკინებული სული თავის თავში ამრავლებს.
ავადმყოფური სათნოება ხშირად ჯანსაღ მანკიერებაზე უფრო დამღუპველია. ამგვარი სათნოება უფრო მეტად შორდება ჭეშმარიტებას. იქ კი, ჭეშმარიტებისგან შორს, არაფრის იმედი არ უნდა გვქონდეს. მზარდი სული ხომ ის სულია, რომელიც ჭეშმარიტებას უახლოვდება, ხოლო ჭეშმარიტების სიახლოვეში ყველაფერი მისი სიდიადის თანაზიარი ხდება.
იმით შეგვიძლია დავითვალოთ ჭეშმარიტებისაკენ გადადგმული ნაბიჯები, რომ უფრო და უფრო გვეზრდება ცნობისწადილი, სიყვარული, პატივისცემა და აღტაცება ყოველივე იმის მიმართ, რაც ცხოვრებაში მოგვყვება.
გვარიანი მედიდურობა დევს საკუთარი თავის უმაყოფილოდ შერაცხვაში და ადამიანთა დიდი ნაწილიც მხოლოდ იმიტომ ადანაშაულებს ცხოვრებასა და სიყვარულს, რომ მათი წარმოდგენით, მათგან უფრო მეტი ეკუთვნით ვიდრე ეძლევათ.
ყოველგვარი იდეალი, რომელიც არ პასუხობს ადამიანის ძალუმ შინაგან სინამდვილეს, სხვა არაფერია, თუ არა უქმი, უნაყოფო, მონური სიცრუე. ორი-სამი მიუწვდომელი იდეალი სრულებით საკმარისია ადამიანის ცხოვრების დასადამბლავებად.
სულის სიმაღლე მისივე მისწრაფებების და ოცნებების სიმაღლით არ იზომება.
სუსტების მთელი ენერგია და აქტივობა მათივე სურვილ-ოცნებებში ორთქლდება.
სავსებით ბუნებრივია, როცა კეთილშობილი გული დიდ სიყვარულ ელის, გაცილებით უფრო ბუნებრივია, როცა მას უყვარს თვით ამ მოლოდინში და ფიქრობს, რომ ელის.
ხშირად უსამართლონი ვართ განხიბვლების მიმართ, არადა სწორედ განხიბვლაა ჭეშმარიტების პირველი გაღიმება. რაც უფრო მეტი ილუზია გვემსხვრევა, მით უფრო კეთილშობილად და სარწმუნოს წარმოჩინდება დიდი სინამდვილე.
შეუძლებელია იცნო და შეინარჩუნო შენს გვერდით წესიერი, ღრმა, მოსიყვარულე, ერთგული, ამოუწურავი სული – დიდბუნებოვანი, სპონტანური, თვითმყოფადი, მხნე, კეთილმოსურნე და სულგრძელი – თუ არანაკლებ კარგად არ უწყით, რას წარმოადგენს, თავისთავად, ყველა აქ ჩამოთვლილიუ თვისება.
თუ იდეალური სულის პოვნა გსურთ, იმით დაიწყეთ, რომ ნელ-ნელა თქვენ თვითონ დაემსგავსოთ ნაძებნ იდეალს.
ნუ გეგონებათ, რომ რაკიღა სიყვარულის ბედნიერება არ გერგოთ, ამიტომ ადამიანური არსებობის დიდ ბედნიერებას ვერასოდეს შეიცნობთ.
ყველა ადამიანი გმირი ვერ იქნება; ვერ იქნება ჩინებული, ტრიუმფალური, გენიალური ან ბედნიერი გარეგან საგნებში, მაგრამ ყველას შეუძლია იყოს სამართლიანი, ლოიალური, რბილი, მეგობრული, დიდსულოვანი; ყველაზე ნაკლებად ნიჭიერიც შეიძლება მიეჩვიოს იმას, რომ ირგვლივ არა ავის მოსურნე, არა შურიანი, არა ღვარძლიანი ან უსაზღვროდ დამწუხრებული მზერით იყუროს; ყველაზე უპოვარ ადამიანსაც კი ძალუძს რაღაცნაირი ჩუმი მონაწილეობა მიიღოს გარშემომყოფთა სიხარულში. ყველაზე გაუწაფავმაც შეიძლება იცოდეს, სადამდე შეიძლება აღფრთოვანდეს ადამიანური სიტყვით ან მოქმედებით. თვით ყველაზე სასწაულებრივ სიყვარულსაც კი საფუძვლად უდევს სრულიად მარტივი ნეტარება, სავსებით გასაგები სინაზე და თაყვანისცემა, სრულებით მისაწვდომი ნდომა, იმედიანობა და სიწრფელე. ღრმად ადამიანური აღტაცება და სილაღე, ანუ ის ყველაფერი, რაც ბედუკუღმართ კეთილ ნებასაც შეიძლებოდა ჰქონოდა თავის დანაღვლიანებულ ცხოვრებაში, თუ ოდნავ ნაკლები ნაღველი და ოცნავ მეტი მოთმინება, მეტი ინიციატივა, მეტი ენერგია აღმოაჩნდებოდა.